(Cadn.com.vn) - Thôn Tân Long, xã Nhơn Lộc, H. An Nhơn, tỉnh Bình Định là một làng nghề sản xuất rượu Bàu Đá truyền thống đã hàng trăm năm nay. Đến nay, trong thôn còn 32 hộ làm nghề và mỗi năm cung cấp cho thị trường khoảng gần 3 triệu lít rượu. Tuy nhiên, làng nghề đang gặp nhiều khó khăn do chưa có thương hiệu thực sự cho chính mình.

Cạnh tranh không lành mạnh

Ngồi bên lò chưng cất rượu, bà Lê Hồng Thanh, 53 tuổi, tại thôn Tân Long, xã Nhơn Lộc, H. An Nhơn cho biết: Nghề chưng cất rượu “Bàu Đá” của làng này đã trải qua biết bao đời nay. Thế nhưng, đến nay do chưa có thương hiệu, nên giờ chỉ sản xuất cầm chừng và lấy bã rượu chăn nuôi lợn là chính. Còn ông Đinh Thành Công, 58 tuổi, người cùng xóm với bà Thanh phàn nàn: Trước đây chưa có thương hiệu rượu Bàu Đá của Cty TNHH THựC phẩm Minh Anh (Đà Nẵng) thì người nấu rượu tại làng làm ăn khấm khá.

Nhưng kể từ sau khi Cty TNHH THựC phẩm Minh Anh công bố thương hiệu thì người dân làm ăn ngày càng khó khăn hơn, do sản xuất nhưng chưa có đầu ra ổn định. Mặt khác rượu do người dân chính làng chưng cất bán giá từ 12.000 - 15.000 đồng/lít. Trong khi đó, ở bên ngoài cũng sản xuất và lợi dụng thương hiệu Bàu Đá, chỉ bán với giá từ 6.000-7.000 đồng/lít. Chính sự cạnh tranh không lành mạnh này đã làm giảm uy tín và chất lượng của rượu Bàu Đá Bình Định hiện nay trên thị trường. Vậy đâu là thực hư của thương hiệu rượu Bàu Đá ở Bình Định?

Năm 2002 khi DNTN rượu Ngọc Hương đang thực hiện dự án rượu Bàu Đá thì phát hiện Cty TNHH Thực phẩm Minh Anh đã đăng ký thương hiệu rượu Bàu Đá và đã được Cục Sở hữu trí tuệ (SHTT) cấp Giấy chứng nhận nhãn hiệu hàng hóa số 6137439 ngày 4-6-2001 bảo hộ nhãn hiệu “Bầu Đá” có hiệu lực 10 năm. Nhưng do phản ứng của các doanh nghiệp ở địa phương nên UBND H. An Nhơn đã phối hợp với Sở Khoa học - Công nghệ (KH-CN) tỉnh Bình Định làm văn bản gửi Cục SHTT để thông báo thương hiệu rượu Bầu Đá là thương hiệu lâu năm của làng nghề truyền thống Bàu Đá Bình Định và không thể lấy nhãn hiệu độc quyền cho một doanh nghiệp khác tỉnh được.

Trước tình thế đó, Cty TNHH Thực phẩm Minh Anh đã đối phó bằng cách, năm 2003 vào làm việc với chính quyền thôn Cù Lâm (cách thôn Tân Long chừng 500m) và UBND xã Nhơn Lộc cho xây dựng một trụ sở giao dịch và hứa sẽ bao tiêu hết sản phẩm rượu Bàu Đá cho làng nghề. Nhưng kể từ năm 2003-2005, cơ sở này không hoạt động gì và đến năm 2006 Trung tâm Khuyến công tỉnh hỗ trợ kinh phí khôi phục làng nghề, thì Cty này mới hoạt động cầm chừng để đối phó giữ nhãn hiệu hàng hóa.

Làng nghề rượu Bàu Đá ở xã Nhơn Lộc, H. An Nhơn, tỉnh Bình Định. Ảnh: N.S.T

Có thực nhưng vô danh

Ông Lê Quang Tâm, Chủ tịch Hiệp hội rượu Bàu Đá tỉnh Bình Định cho biết: Để khôi phục và phát triển làng nghề sản xuất và kinh doanh (SX-KD) rượu Bàu Đá, ngày 6-6-2006 UBND tỉnh Bình Định đã ra Quyết định số 1343/QĐ-UB về việc thành lập Hiệp hội SX-KD rượu Bàu Đá Bình Định. Đây là cơ sở pháp lý chính thức trở thành tổ chức kế thừa quyền, nghĩa vụ sử dụng thương hiệu và kiểm soát chất lượng đặc sản rượu Bàu Đá của làng nghề và đại diện pháp lý cho các cơ sở SX-KD rượu Bàu Đá trên thị trường trong và ngoài nước.

Sau khi Hiệp hội được thành lập, đã xúc tiến việc làm các thủ tục đề nghị Cục SHTT cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hóa tập thể cho rượu Bàu Đá (đến nay trên địa bàn tỉnh Bình Định có 23 cơ sở kinh doanh rượu Bàu Đá). Đến ngày 23-1-2007, UBND tỉnh Bình Định đã có CÔNG văn số 208/UBND-VX về việc hỗ trợ xác lập quyền sở hữu công nghiệp với thương hiệu rượu Bàu Đá, gửi Bộ KH-CN, theo đó đề nghị Bộ hủy bỏ hiệu lực Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hóa rượu Bàu Đá của Cty TNHH Thực phẩm Minh Anh, đồng thời hỗ trợ xác lập bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa tập thể cho thương hiệu rượu Bàu Đá truyền thống của tỉnh Bình Định.

Sau đó Cục SHTT có Công văn số 293/SHTT ngày 15-2-2007 phúc đáp với nội dung chính: Cục SHTT sẽ tạo điều kiện để có thể cấp Giấy chứng nhận nhãn hiệu hàng hóa, bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Bàu Đá” cho Hiệp hội SX-KD rượu Bàu Đá theo đúng quy định. Đến ngày 31-8-2007, Hiệp hội SX-KD rượu Bàu Đá và Sở KH-CN tỉnh Bình Định đã chính thức nộp đơn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Bàu Đá” và đến ngày 17-1-2008, Cục SHTT đã chấp nhận đơn hợp lệ tại Quyết định 2789/QĐ-SHTT. Nhưng đến tháng 5-2008, Sở KH-CN tỉnh lại có CÔNG văn số 274/SKHCN, đề nghị Cục SHTT cấp Văn bằng bảo hộ cho nhãn hiệu tập thể rượu Bàu Đá để phục vụ Festival Tây Sơn Bình Định, nhưng Cục SHTT lại có công văn đề nghị Cty TNHH Thực phẩm Minh Anh xúc tiến việc đăng ký gia nhập Hiệp hội SX-KD rượu Bàu Đá.

Để giải quyết vấn đề trên, Sở KH-CN và Hiệp hội SX-KD rượu Bàu Đá Bình Định đã có công văn gửi Cục SHTT và Cty TNHH Thực phẩm Minh Anh với nội dung đồng ý để Cty này tham gia như một thành viên của Hiệp hội rượu Bàu Đá tỉnh Bình Định. Tuy nhiên. Cty này lại không muốn tham gia vào Hiệp hội. Đứng trước tình hình này, Cục SHTT lại có Công văn 2501/SHTT ngày 23-12-2008 gửi các bên yêu cầu giải quyết tranh chấp về thương hiệu Bàu Đá. Trong đó, công văn của Cục SHTT nêu rõ: Cty TNHH Thực phẩm Minh Anh có trách nhiệm tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu nhãn hiệu rượu Bàu Đá theo Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 6137439 cho Hiệp hội SX-KD rượu Bàu Đá Bình Định để làm thủ tục đề nghị Cục SHTT cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể rượu Bàu Đá cho sản phẩm của làng nghề truyền thống tỉnh Bình Định.

Mặc dù vậy, mới đây đại diện Cục SHTT (Văn phòng 3 tại Đà Nẵng) đã có buổi làm việc giữa các bên để đi đến quyết định giải quyết lần cuối cùng, nhưng đại diện của lãnh đạo Cty TNHH Thực phẩm Minh Anh lại không ký vào biên bản. Đại diện Văn phòng 3 đã phát biểu bảo lưu các ý kiến của cuộc họp và sẽ tiếp tục làm việc với Cty TNHH Thực phẩm Minh Anh để giải quyết. Nhưng đến nay và không biết đến bao giờ, Cục SHTT mới giải quyết rạch ròi vụ việc này.

Viết Ý